Zielonogorska.pl Historia: Detlev Glanert w Kaliguli przypomina zamierzchłego dyktatora

Detlev Glanert w Kaliguli

Czas trwania: 2 godziny, 40 minut

Przedstawione przez Christophera Cooka

W angielskiej Operze Narodowej w Londynie odbędzie się premiera Kaliguli – opery Detleva Glanert’a, już uznanej jako prawdopodobnie najlepszą operę niemiecką XXI wieku. Baryton Peter Colman-Wright wciela się w tytułowego bohatera. Portretuje rzymskiego cesarza w cieniu Hitlera i Stalina. To niepokojący spektakl tyranii, korupcji i dekadencji; jest wystawiany przez dyrektora Benedykta Andrews’a w nowoczesnym stadionie piłkarskim. Poza synopsis spektaklu zamieściliśmy wprowadzający do tematu opery film z wyników badań nad tą zagadkową postacią historyczną.

Historycy i medycy badają wspólnie przypadek choroby Kaliguli.

Rzym był krajem zbudowanym przez wielkich ludzi- posiadających siłę i majątki w skali którą ledwo możemy pojąć. Używają ich aby zapewnić sobie nieśmiertelność. Podbijają obce kraje, budują wielkie monumenty, dbają o to aby ich imiona były dobrze zapamiętane.

Tymczasem Kaligula jest inny. Jest zapamiętany jako perwersyjny potwór, niemniej był prawdziwą osobą. Jego statuły i popiersia zostały zniszczone, przetrwały ledwie nieliczne, jak ta powyższa, kolorowa, kopia oryginału z odtworzoną antyczną kolorystyką, jak odcyfrowali ją badacze.

Czy był zły? Czy był obłąkany? Psychiatra sądowy Elisabeth Ford bada zachowane dokumenty, aby określić sytuację. Zwykłe pytanie w tej kwestiii brzmi: czy był zły, czy: szalony?

Psychopaci mają zwykle nieregularności w ich umyśle. Z uwagi na trudności w bezpośredniej diagnozie z uwagi na upływ czasu, oraz na dostępne historie przypominające swą jakością historie ze współczesnych nam tabloidów, odkrywanie choroby Kaliguli to działanie trudne.

Kaligula odziedziczył wielkie impreium i miłość swoich poddanych, będąc synem wielkiego idola tłumów obywateli: Germanikusa. Obywatele wg ówczesnej tradycji przekazywali cechy rodziców na ich dzieci, pokładając w nich wielkie nadzieje. Tymczasem, wg przekazów, imperium pod rządami Kaliguli pogrążyło się w paranoi, perwersji.

Zgodę na jego rządy musiał wyrazić senat: nieobieralne ciało 500 najbardziej wpływowych postaci ówczesnego świata. Obiecuje im że będzie się zachowywał jakby był ich synem, ich strażnikiem. Po raz pierwszy w historii Rzymu Senat powierzył właściciwie absolutną władzę. Ma władzę życia i śmierci nad 55 milionami ówczesnych mieszkańców. Wypuszczono więźniów politycznych, zniesiono lub zredukowano podatki.

6 miesięcy po koronacji Kaligula znika z widoku, i gdy nagle powraca, nikt nie wie co się stało. Doniesienia mówiły że się przetransformował, że odtąd stał się niezwykle tyraniczny, brutalny, a jedno z przekazów mówi że stał się potworem. Z pałacu zaczęły się roznosić dziwne pogłoski. Jakoby Kaligula już więcej nie spał, nadużywał znacznie alkoholu, pogrążał się w seksualnej rozpuście, ulegał nagłym wahaniom nastroju. Stawał się coraz bardziej tyraniczny i gwałtowny.

Później nastąpiło zachowanie publiczne które można było nazwać dziwacznym. Największą w historii krążących o Kaliguli jest ta o tym jak próbował uczynić swojego ulubionego konia konsulem, dając mu najważniejsze, kluczowe stanowisko w senacie. Kaligula zbudował mu pałac - stajnię, zapraszał nawet ludzi na rozmowy z koniem podczas wspólnych obiadów ze zwierzęciem.

Odtwarzanie historii choroby Kaligulii jest trudne: część źródeł mówi że wiele osób za chorobę Kaliguli zapłaciło życiem. Kaligula rozpoczyna zabijanie. Ginie jego teść, oskarżony o spiskowanie przeciwko niemu, to samo spotyka jego kuzyna i bezpośredniego następcę.

Badacze pokazują na częstość występowania epilepsji, padaczki, w jego rodzinie. Jedna z form padaczki powoduje zaburzenia psychiczne, w szczególności osobie trapionej tą przypadłością myli się rzeczywistość z jego urojeniami.

Dzieci które mają znaczących rodziców, które zaznaczyły się w historii, dzieci albo starają się naśladować rodziców, albo też starają się zasługom tych rodziców zaprzeczyć, np. poprzez swoje zachowanie.

Dlaczego? Wychowanie takich osób jak dzieci bohaterów jest dramatycznie inne niż innych dzieci. Opinie mówią o tym jak matka Kaliguli ubierała go w małe rozmiary uniformów żołnierskich, i stał się maskotką żołnierzy, zyskując nawet przezwisko: "bucik"- Kaligula.

Jednym z niemych dowodów jego technologii działań jest odkryta na jeziorze Nemii flotylla zatopionych okrętów. Były długie na 70 metrów i szerokie na 18. Wpełniono je marmurami i zaopatrzono w ciepłą i zimną wodę, z fontannami napędzanymi pompami tłokowymi. Barki wykonano skomplikowaną technologią, były zastosowane nawet nowoczesne łożyska kulowe, w których mogły się obracać przedmioty, być może posągi.

Cesarz, samemu ratując się ucieczką na brzeg, miał polecić zatopić statki wraz z upitymi dostojnikami podczas jednej z imprez, jak chce ustna tradycja przytoczona na łamach czasopisma "Popular Science" z roku 1929.

Łącząc "forensic psychiatry", psychiatrię prawno- sądową, z najnowszymi badaniami archeologicznymi, badacze odtworzyli nowy obraz krwawej atmosfery tamtych dni pod panowaniem Kaliguli; obejrzyjcie film:

Obejrz film poniżej:

Libretto opery "Kaligula":
Kaligula ..... Peter Coleman-Wright (baryton)
Caesonia ..... Yvonne Howard (mezzosopran)
Helicon ..... Christopher Ainslie (kontratenor)
Cherea ..... Pavlo Hunka (bas-baryton)
Scipio ..... Carolyn Dobbin (mezzosopran)
Mucius ..... Brian Galliford (tenor)
Mereia / Lepidus.....Eddie Wade (baryton)
Livia ..... Julia Sporsen (sopran)
Dyrygent ..... Ryan Wigglesworth.

• Akt I: Rozpacz Kaliguli

Po śmierci swojej siostry i kochanki Drusilli, Kaligula znika. Trzy dni później, wraca zrozpaczony i roztrzęsiony. Nakazuje swojemu niewolnikowi Heliconowi, aby ten przyniósł mu księżyc. Livia, Scipio, Mucius, Lepidus i Cherea pytają Helicona o wieści o Kaliguli. Caesonia, żona Kaliguli, mówi im, że Kaligula mówi przez sen o swojej zmarłej siostrze. Rzymianie błagają go, by ponownie nad nimi panował. Podejmuje się tego, ale w zupełnie inny sposób, w sposób przerażający, wedle absurdalnych i brutalnych praw. Sam na sam z Caesonią, Kaligula odsłania niektóre ze swoich szalonych planów. Kobieta jest przerażona, ale potwierdza swoją miłość do niego i obiecuje mu pomóc.

Pierwszy Intermezzo: Sen Kaliguli

• Akt II: Gra Kaliguli

Livia, Scipio, Mucius i Cherea spiskują przeciwko Kaliguli, który zdaje się całkowicie oszalał. Kaligula przerywa ich knowania i zaprasza ich na obiad. Atmosfera staje się coraz bardziej niekomfortowa. Kaligula gwałci żonę Muciusa, Livię i zmusza Mereia do wypicia trucizny. Tylko Scipio pozostaje niewzruszony przed groźbami Kaliguli. Mówi cesarzowi, że jego żal przemienił go w zdeprawowanego i samotnego człowieka. Kaligula sprawia, że ludzie uznają go za pana życia i śmierci.

• Akt III: Bóstwo Kaliguli

Caesonia i Helicon informują, że stanie się cud. Kaligula ujawnia się jako Wenus, która ma poślubić księżyc, i każdy jest zmuszony oddać mu pokłon. Helicon przechwycił dowody na to, że Cherea jest zaangażowany w spisek przeciwko Kaliguli. Cherea zostaje wezwany i mówi otwarcie o władcy. Cesarz przedstawia mu dowody spisku. Cherea uświadamia sobie, że mógłby być ukarany śmiercią natychmiast, ale Kaligula udowadnia swoją władzę nad nim przez zniszczenie dowodów i pozwala mu odejść. Rozpoczyna się rytualny taniec dla księżyca. Kaligula zmusza wszystkich aby do niego dołączyli.

Po drugim Intermezzo: Tańczący Kaligula

• Akt IV: Śmierć Kaliguli

Kaliguli wydaje się, że jego śmierć jest blisko. Rozkazuje Heliconowi ponownie przynieść mu księżyc. Sługa wysyła czterech poetów mających minutę na przygotowanie poematu o śmierci. Każdy z nich będzie sądzony. Koniec czasu oznaczał śmierć dla mówcy. Spiskowcy postanowili, że nadszedł czas, aby działać. W tym momencie Caesonia powiedziała im, że Kaligula nie żyje. Kiedy zaczynali wyrażać swoja ulgę z powodu śmierci władcy, Kaligula nagle pojawia wśród nich: to był podstęp. Spiskowcy pytają go, czy był chory, czy mają mu pomóc. Mucius nierozważnie mówi, że chętnie oddałby swoje życie w zamian za Kaligulę, cesarz przystaje na jego ofertę. Kaligula żąda od Caesonii jej śmierć jako rozstrzygający dowód swojej miłości, a ona pozwala mu się udusić. Helicon zostaje ugodzony nożem kiedy próbuje ostrzec swojego władcę o niebezpieczeństwie. Spiskowcy szturmują pałac i zabijają Kaligulę.