Nazwa "Ziemia Lubuska" jest terminem, który nabrał specyficznego znaczenia w kontekście administracyjnym i propagandowym w Polsce po drugiej wojnie światowej. Termin ten, choć wydaje się nawiązywać do historycznych podziałów terytorialnych, w rzeczywistości został wprowadzony i rozpowszechniony w celach przede wszystkim promocyjnych i politycznych. Bogumił Krygowski i Stanisława Zajchowska są uznawani za pionierów w użyciu tej nazwy w nowoczesnym kontekście, wprowadzając ją w roku 1946.
Interesujące jest to, że żadna ze stolic obecnego województwa lubuskiego nie wchodziła w skład historycznej Ziemi Lubuskiej, co podkreśla fakt, że współczesne użycie terminu ma niewiele wspólnego z jego historycznym znaczeniem. Współcześnie, nazwa "Ziemia Lubuska" funkcjonuje głównie jako synonim województwa lubuskiego, będąc efektem działań propagandowych i promocyjnych podjętych przez władze wojewódzkie oraz różne stowarzyszenia, w tym Stowarzyszenie na Rzecz Promocji i Powołania Województwa Lubuskiego, które od 1998 roku aktywnie promowało ten termin.
Użycie terminu "Ziemia Lubuska" w tym kontekście jest przykładem na to, jak terminy geograficzne i historyczne mogą być adaptowane i redefiniowane w celach spełniających aktualne potrzeby polityczne, administracyjne czy promocyjne. Przypadek ten ukazuje, jak historia i jej elementy mogą być wykorzystywane w nowoczesnym dyskursie publicznym, niekiedy w sposób luźno związany z ich pierwotnym znaczeniem.
W artykule historycznym, opisując propagandowe i promocyjne użycie nazw takich jak "Ziemia Lubuska", warto zwrócić uwagę na kontekst ich powstania, procesy decyzyjne stojące za ich promocją oraz skutki takiego działania dla percepcji i tożsamości regionalnej. Analiza tego typu nazewnictwa może dostarczyć cennych wskazówek na temat relacji między historią, polityką a tożsamością regionalną w okresie powojennym i współczesnym.
opr. SzI, źródła:
Historia Lubusza i okolicznych terenów, w tym Ziemii Lubuskiej oraz Śląska, jest bogata i wielowątkowa, sięgając korzeniami czasów antycznych i wczesnośredniowiecznych. Jan Długosz, kronikarz i historyk, odnotowuje, że Lubusz, znany również jako Lubens lub Lebus, znajdował się na Dolnym Śląsku, niedaleko miasta Wohlau (Wołów). Jego zapiski zawierają informacje o przeniesieniu przez Kazimierza Wielkiego mnichów z Polski do Śląska, a także o istnieniu benedyktynów na tych terenach jeszcze przed założeniem opactwa tynieckiego.
Interesująca jest także legenda, według której Julia, siostra Juliusza Cezara i żona Leszka III, miała zbudować dwa zamki – jeden nazwany Julius, który obecnie jest znany jako Lebus, oraz drugi – Julin, współcześnie Wolin. Te opowieści, mimo że są bardziej baśniowe niż historyczne, świadczą o bogatej tradycji i kulturze regionu, który przez wieki był świadkiem wielu znaczących wydarzeń.
Znaczącą postacią w historii tych ziem jest Marbod (Maroboduus), władca germańskich Markomanów, który stworzył pierwsze rozwinięte państwo w tej części Europy, z centrum w Kotlinie Czeskiej. Jego państwo, rozciągające się od Dunaju po górną i środkową Odrę oraz dolną Łabę, było znaczącą siłą polityczną i militarną. Marbod, wykształcony w Rzymie, przyczynił się do konsolidacji władzy nad różnymi plemionami germańskimi oraz słowiańskimi, takimi jak Lugiowie, co zostało odnotowane przez antycznych autorów, w tym Strabona i Tacyta.
Lugiowie, często utożsamiani z ludnością kultury przeworskiej, zamieszkiwali obszar dzisiejszej Polski środkowej i południowej, w tym Śląsk. Ich tereny były częścią większego obszaru zamieszkiwanego przez plemiona germańskie i słowiańskie, będące pod wpływem państwa Marboda.
Rzymscy autorzy, jak Tacyt, dostarczają szczegółowych opisów tej części Europy, wskazując na złożoność stosunków między różnymi plemionami oraz ich interakcje z Imperium Rzymskim. Te relacje są cennym źródłem do badania dawnych struktur społecznych, kulturowych i politycznych w regionie.
Historia Lubusza oraz Ziemii Lubuskiej i Śląska to fascynująca opowieść o przemieszczaniu się kultur, ludów i wpływów politycznych przez wieki. Od antycznych czasów, poprzez średniowiecze, tereny te były areną ważnych wydarzeń historycznych, które ukształtowały dzisiejszy krajobraz kulturowy i etniczny regionu.
Opr. SzI
Tekst użyty jako źródło: "Długosz na karcie 229 Lubusz Lubens Lebus, w dolnym Szląsku o dwie mile od Wolau. Niewiadome zkąd Kazimierz do Lubusza mnichów sprowadził. Kasper Jongelin in notitia abbatum ord. Cister w księdze V powiada aliguod monachos ex Polonia in Silesiam transtulit. Byli już Benedyktyni w Polszcze przed fundacyą tyniecką, przyznaną Kazimierzowi, jakośmy mówili pod Bolesławem Chrobrym. Przywilej osady Cystersów w Lubuszu na miejscu Benedyktynów widzieć w tomie I Script Siles. Sommersberga na 896. Długosz wylicza niektóre dobra nadane temu klasztorowi od Kazimierza. Myli się jednak gdy miasto Lubusz nazywa Julii mons jakoby tam niegdyś Juliusz Cezar miał obozować. Nie przeszli nigdy Rzymianie rzeki Elby choć z Galiami i Germanami wojowali. Helmond w historyi słowiańskiej księdze I rozdziale 38 prowadzi Cezara aż do Odry, i miasto Wolgast które Julia Augusta nazywa przez niego buduje.
Długosz wziął tę bajkę z Bogufała a Bogufał z Helmolda; lecz Bogufał inaczej ją ułożył. Powiada on, że Julia, siostra Cezara a żona Leszka III, dwa zamki zbudowała; jeden od brata swego nazwała Julius, quod nunc Lebus, drugie Julin quod nunc Wollin apellatur. Te wszystkie baśnie o Lubuszu i Wolinie urosły z niezrozumianych dziejów Słowian zaodrzańskich za czasów Karola Wielkiego cesarza który pogromiwszy słowiańskie hordy aż do Odry, mógł tam zameczki jakie zbudować"